Jak mleko matki wpływa na odporność niemowlęcia?

Mleko kobiece zawiera liczne składniki wspierające odporność, w tym:

• immunoglobuliny (np. IgA) – pomagają zwalczać patogeny i wzmacniają błony śluzowe jelit,
• laktoferynę – białko o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym,
• prebiotyki i probiotyki – wspierające rozwój korzystnej mikroflory jelitowej,
• Kwasy tłuszczowe i oligosacharydy mleka kobiecego (HMO) – regulujące reakcje odpornościowe.

Dzięki tym składnikom karmienie piersią pomaga zmniejszyć ryzyko infekcji oraz wspiera dojrzewanie układu immunologicznego. Jednak czy ma wpływ na alergie?

Karmienie piersią a ryzyko alergii

Badania sugerują, że wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 4–6 miesięcy życia może opóźniać lub zmniejszać ryzyko wystąpienia alergii u dzieci z obciążeniem genetycznym. Jednak nie oznacza to całkowitej ochrony. Alergie są wynikiem skomplikowanych interakcji genetycznych i środowiskowych, a samo mleko matki nie zawsze wystarcza, by im całkowicie zapobiec.

Z kolei u dzieci bez obciążenia rodzinnego wpływ karmienia piersią na ryzyko alergii nie jest jednoznacznie potwierdzony. Niektóre badania sugerują, że może ono zmniejszać ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry, astmy czy alergii pokarmowych, ale inne wskazują, że różnice w zachorowalności między dziećmi karmionymi piersią a karmionymi mlekiem modyfikowanym są niewielkie.

Czy dieta matki ma znaczenie?

U niektórych niemowląt objawy alergii mogą pojawić się mimo karmienia piersią. Może to wynikać z przenikania alergenów pokarmowych (np. białek mleka krowiego, jajek, orzechów) do mleka matki.

Jeśli dziecko wykazuje objawy, takie jak wysypka, kolki, biegunki, ulewania, możliwe, że ma alergię pokarmową i konieczne będzie wprowadzenie diety eliminacyjnej u matki pod kontrolą lekarza. Warto jednak pamiętać, że eliminacja alergenów bez konsultacji z lekarzem może prowadzić do niedoborów pokarmowych u mamy, co wpłynie również na skład mleka.

Alergia pokarmowa a nietolerancja pokarmowa

Warto odróżnić alergię pokarmową od nietolerancji pokarmowej. Alergia jest reakcją układu immunologicznego na określony składnik pokarmowy i może powodować poważne objawy, takie jak obrzęk, duszność czy wstrząs anafilaktyczny. Nietolerancja pokarmowa wynika natomiast z problemów trawiennych i objawia się np. wzdęciami, bólami brzucha czy biegunką. W przypadku podejrzenia alergii konieczna jest konsultacja z lekarzem i ewentualne przeprowadzenie testów alergicznych.

Co robić, jeśli niemowlę ma objawy alergii?

1. Obserwować reakcje dziecka – prowadzenie dziennika objawów może pomóc w ustaleniu potencjalnych alergenów.
2. Konsultować się z lekarzem – alergolog lub pediatra pomoże ocenić, czy dziecko wymaga diagnostyki alergicznej.
3. Nie rezygnować pochopnie z karmienia piersią – nawet jeśli konieczna jest dieta eliminacyjna, mleko matki nadal jest najlepszym pokarmem dla dziecka.
4. Unikać samodzielnej eliminacji wielu produktów – niekontrolowana dieta eliminacyjna może prowadzić do niedoborów żywieniowych u matki i niemowlęcia.

Podsumowanie

Karmienie piersią przynosi liczne korzyści dla zdrowia niemowlęcia, w tym wspiera jego odporność i może opóźniać rozwój alergii. Jednak nie zawsze jest w stanie całkowicie uchronić dziecko przed reakcjami alergicznymi. W przypadku wystąpienia objawów alergii warto skonsultować się z lekarzem i dostosować dietę matki lub wprowadzić odpowiednie leczenie. Ważne jest również uświadomienie sobie różnicy między alergią a nietolerancją pokarmową, aby uniknąć niepotrzebnych eliminacji składników odżywczych.

Bibliografia

1. Alergia u (bardzo) małych dzieci. Pacjent.gov.pl Źródło dostępne on-line: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/alergia-u-bardzo-malych-dzieci [ 19.02.2025].
2. Rogala B., Jarząb J., Bożek A. i in.: Alergie a ciąża. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2018.
3. Sybilski A. J.: Choroby alergiczne u dzieci. Medical Education. Warszawa 2018.

Copyright by UCB/VEDIM 2025. Wszystkie prawa zastrzeżone. Data oprac. 2025 04 PL-ZI-2500013