Gluten to białko zawarte w ziarnach pszenicy i jej odmian: żyta, pszenżyta czy jęczmienia. O glutenie jest obecnie głośno, bo dietę bez tego składnika stosuje i promuje wielu celebrytów. Taki sposób żywienia często postrzega się jako zdrowszy. Czy słusznie?
Trzeba zacząć od tego, że gluten nie szkodzi osobom zdrowym. Niepożądane reakcje wywołuje u chorych na celiakię, nieceliakalną nadwrażliwość na gluten lub alergię na pszenicę. To właśnie te osoby odniosą korzyści zdrowotne po eliminacji glutenu z diety.
Celiakia ? co to za choroba?
Celiakia (choroba trzewna) to trwała nietolerancja glutenu. Schorzenie jest uwarunkowane genetycznie. Należy do chorób autoimmunologicznych, w których niewłaściwa reakcja odpornościowa dotyczy własnych tkanek. Celiakia objawia się m.in. biegunką, wzdęciami, chudnięciem, anemią czy niedoborami białka i innych składników pokarmowych. Choroba prowadzi do stopniowego zaniku kosmków jelita cienkiego. Odpowiadają one m.in. za wchłanianie substancji odżywczych. Konsekwencją spożywania glutenu przez chorych na celiakię może być wyniszczenie organizmu i wiele powikłań, w tym m.in. nowotwory. Dlatego całkowita eliminacja tego białka z ich diety jest niezbędna.
Czym jest alergia na pszenicę i nadwrażliwość na gluten?
Alergia na pszenicę oznacza nadwrażliwość na białka zawarte w pszenicy, w tym gluten. U dzieci objawia się ona przede wszystkim atopowym zapaleniem skóry (AZS). Na szczęście większość maluchów z niej wyrasta. Dorośli z alergią na gluten skarżą się na biegunkę czy pokrzywkę. W przypadku tej alergii może się też pojawić potencjalnie zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Istnieje również nieceliakalna nadwrażliwość na gluten. Jej objawy to m.in. biegunka, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha, bóle głowy, zmęczenie czy uczucie przelewania w jelitach. Zarówno alergia na pszenicę, jak i nieceliakalna nadwrażliwość na gluten leczone są poprzez zastosowanie diety eliminacyjnej.
Kto jeszcze zyska na rezygnacji z glutenu?
Dieta bezglutenowa bywa również polecana wspomagająco m.in. w leczeniu zespołu jelita drażliwego, choroby Hashimoto, reumatoidalnego zapalenia stawów, autyzmu, nadpobudliwości czy cukrzycy typu 1. Warto jednak wiedzieć, że te schorzenia często współistnieją z celiakią, np. chorzy z cukrzycą typu 1, chorują na celiakię 50 razy częściej, niż przedstawiciele populacji ogólnej!
Dieta bezglutenowa u osób zdrowych
Coraz częściej dieta bezglutenowa stosowana jest bez wskazań medycznych. Jej entuzjaści powinni wiedzieć, że może się to wiązać z pewnymi niebezpieczeństwami. Po wykluczeniu produktów zbożowych z glutenem, bez zwrócenia uwagi na wartość odżywczą nowej diety, możemy się narazić na niedobór błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, żelaza, selenu czy cynku oraz związane z tym konsekwencje zdrowotne.
Czy eliminacja glutenu to dobry sposób na schudnięcie?
Odstawienie glutenu nie jest też metodą na odchudzanie. Nie ma dowodów, by gluten tuczył. Ponadto wartość kaloryczna produktów bezglutenowych jest podobna lub nawet wyższa od tych z glutenem! Dla przykładu 100 g bułki bezglutenowej zawiera 369 kcal, a zwykłej bułki pszennej 273 kcal. Ewentualne chudnięcie na diecie bezglutenowej zawdzięczamy więc nie tyle eliminacji glutenu, co np. rezygnacji ze słodkich wypieków. Dlatego przed zmianą sposobu odżywania, warto skonsultować się z dietetykiem. A jeśli mamy objawy świadczące o nadwrażliwości na gluten, trzeba iść do lekarza.
Źródła:
M. Jarosz red., Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Warszawa 2016, 2017, s. 231-242
https://ncez.pl/abc-zywienia-/fakty-i-mity/gluten---wrog-czy-przyjaciel- (26.02.2020)
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/133862,gluten (26.02.2020)
Copyright by UCB/VEDIM 2020. Wszystkie prawa zastrzeżone PL-N-ZI-ALY-2000006.
Celiakia ? co to za choroba?
Celiakia (choroba trzewna) to trwała nietolerancja glutenu. Schorzenie jest uwarunkowane genetycznie. Należy do chorób autoimmunologicznych, w których niewłaściwa reakcja odpornościowa dotyczy własnych tkanek. Celiakia objawia się m.in. biegunką, wzdęciami, chudnięciem, anemią czy niedoborami białka i innych składników pokarmowych. Choroba prowadzi do stopniowego zaniku kosmków jelita cienkiego. Odpowiadają one m.in. za wchłanianie substancji odżywczych. Konsekwencją spożywania glutenu przez chorych na celiakię może być wyniszczenie organizmu i wiele powikłań, w tym m.in. nowotwory. Dlatego całkowita eliminacja tego białka z ich diety jest niezbędna.
Czym jest alergia na pszenicę i nadwrażliwość na gluten?
Alergia na pszenicę oznacza nadwrażliwość na białka zawarte w pszenicy, w tym gluten. U dzieci objawia się ona przede wszystkim atopowym zapaleniem skóry (AZS). Na szczęście większość maluchów z niej wyrasta. Dorośli z alergią na gluten skarżą się na biegunkę czy pokrzywkę. W przypadku tej alergii może się też pojawić potencjalnie zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Istnieje również nieceliakalna nadwrażliwość na gluten. Jej objawy to m.in. biegunka, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha, bóle głowy, zmęczenie czy uczucie przelewania w jelitach. Zarówno alergia na pszenicę, jak i nieceliakalna nadwrażliwość na gluten leczone są poprzez zastosowanie diety eliminacyjnej.
Kto jeszcze zyska na rezygnacji z glutenu?
Dieta bezglutenowa bywa również polecana wspomagająco m.in. w leczeniu zespołu jelita drażliwego, choroby Hashimoto, reumatoidalnego zapalenia stawów, autyzmu, nadpobudliwości czy cukrzycy typu 1. Warto jednak wiedzieć, że te schorzenia często współistnieją z celiakią, np. chorzy z cukrzycą typu 1, chorują na celiakię 50 razy częściej, niż przedstawiciele populacji ogólnej!
Dieta bezglutenowa u osób zdrowych
Coraz częściej dieta bezglutenowa stosowana jest bez wskazań medycznych. Jej entuzjaści powinni wiedzieć, że może się to wiązać z pewnymi niebezpieczeństwami. Po wykluczeniu produktów zbożowych z glutenem, bez zwrócenia uwagi na wartość odżywczą nowej diety, możemy się narazić na niedobór błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, żelaza, selenu czy cynku oraz związane z tym konsekwencje zdrowotne.
Czy eliminacja glutenu to dobry sposób na schudnięcie?
Odstawienie glutenu nie jest też metodą na odchudzanie. Nie ma dowodów, by gluten tuczył. Ponadto wartość kaloryczna produktów bezglutenowych jest podobna lub nawet wyższa od tych z glutenem! Dla przykładu 100 g bułki bezglutenowej zawiera 369 kcal, a zwykłej bułki pszennej 273 kcal. Ewentualne chudnięcie na diecie bezglutenowej zawdzięczamy więc nie tyle eliminacji glutenu, co np. rezygnacji ze słodkich wypieków. Dlatego przed zmianą sposobu odżywania, warto skonsultować się z dietetykiem. A jeśli mamy objawy świadczące o nadwrażliwości na gluten, trzeba iść do lekarza.
Źródła:
Copyright by UCB/VEDIM 2020. Wszystkie prawa zastrzeżone PL-N-ZI-ALY-2000006.