Pszczoła - obok osy, szerszenia i trzmiela - należy do rzędu owadów błonkoskrzydłych. Istnieją dowody, że ich przodkowie żyli już w czasach dinozaurów. Przetrwali dzięki zdolności odstraszania wrogów od swoich gniazd przy pomocy żądeł i jadu. Czym skutkuje atak współczesnej nam pszczoły? Jak zapobiegać użądleniom?
Alergia na jad błonkoskrzydłych, która może wiązać się z burzliwymi objawami, dotyczy w różnych krajach od 0,4 do 5 proc. osób. W Polsce największym problemem jest uczulenie na jad pszczoły.
Co grozi alergikom?
Uczuleni mogą doświadczać po użądleniu reakcji o różnej sile - od miejscowych zmian skórnych do ogólnoustrojowej anafilaksji. Objawy tej ostatniej to m.in. uczucie silnego osłabienia, zawroty głowy, kołatanie serca, duszności, chrypka, gwałtowne obniżenie ciśnienia czy utrata przytomności. Wstrząs anafilaktyczny, bo tak również nazywa się anafilaksję, nierzadko zagraża życiu! Niebezpieczne (nie tylko dla alergików) jest też połknięcie owada. Użądlenie w śluzówkę jamy ustnej, podniebienia czy krtani może doprowadzić do obrzęku górnych dróg oddechowych i uduszenia. Groźne są także tzw. użądlenia gromadne, czyli przez wiele owadów w tym samym czasie.
Użądlenie i co dalej?
Po ataku pszczoły trzeba bardzo szybko usunąć żądło. Nie należy go ściskać, a jedynie podważyć palcem. Następnie w miejscu użądlenia powinno się przyłożyć zimny okład. Nie każda reakcja na atak owada oznacza alergię. Po użądleniu nawet u osób bez nadwrażliwości może pojawić się zaczerwienienie, niewielki obrzęk czy ból. Taka reakcja uważana jest za prawidłową. Nawet duże zmiany miejscowe na rękach i nogach też nie są groźne. Pojawienie się innych objawów, zwłaszcza ogólnoustrojowych, wymaga jednak wizyty u lekarza. Uwaga! W przypadku zaobserwowania symptomów anafilaksji, należy pilnie wezwać pogotowie. Szybka pomoc lekarska konieczna jest także, jeśli doszło do połknięcia owada czy użądlenia w jamę ustną, język, głowę lub szyję.
Leczenie alergii na jad
W ramach terapii alergii na jad początkowo leczy się cięższe objawy po ataku owada. W leczeniu wykorzystywane są m.in. doustne leki antyhistaminowe. Terapia długofalowa polega na odczulaniu. Alergik powinien też unikać kolejnych użądleń. O środkach ostrożności trzeba pamiętać zwłaszcza w czasie największej aktywności pszczół. W Polsce przypada on na okres od połowy lipca do końca sierpnia. Warto wiedzieć, że owady są szczególnie rozdrażnione w upalne i wilgotne dni. Nie notuje się natomiast użądleń w nocy.
Jak zapobiegać użądleniom?
By zmniejszyć ryzyko użądlenia, trzeba unikać spacerów koło pasiek. Nie należy też chodzić boso po trawie. Ponadto nie poleca się jedzenia i picia na powietrzu. Najlepiej nie używać też intensywnych perfum, bo prowokują owady do ataku. Jaki kolor ubrań przyciąga owady? Wbrew potocznemu przekonaniu o jaskrawych barwach, pszczoły najlepiej rozpoznają niebieski, fioletowy i zielony. Za to są bardzo mało wrażliwe na pomarańczowy czy czerwony. Trzeba pamiętać! Osoby, które doświadczyły już reakcji ogólnoustrojowej na użądlenie, powinny nosić ze sobą leki do wykorzystania przy kolejnym ataku owada.
Źródła:
https://www.mp.pl/alergologia/aktualnosci/209433,immunoterapia-alergenowa-ratuje-zycie-ludziom-z-alergia-na-jad-owadow (dostęp 20.02.20)
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59841,alergia-na-jad-owadow (dostęp 20.02.20)
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/jadowadow/58590,uczulenie-na-jad-pszczol (dostęp 20.02.20)
https://www.researchgate.net/publication/313800092_Alergia_na_jad_owadow_blonkoskrzydlych_ze_szczegolnym_uwzglednieniem_pszczoly_miodnej_Apis_mellifera_-_aktualny_stan_wiedzy (dostęp 20.02.20)
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59318,wstrzas-anafilaktyczny-anafilaksja (20.02.20)
K. Pałgan, Poradnik alergika 4 pory alergii, LATO, Warszawa 2015
Copyright by UCB/VEDIM 2020. Wszystkie prawa zastrzeżone PL-N-ZI-ALY-2000006.
Co grozi alergikom?
Uczuleni mogą doświadczać po użądleniu reakcji o różnej sile - od miejscowych zmian skórnych do ogólnoustrojowej anafilaksji. Objawy tej ostatniej to m.in. uczucie silnego osłabienia, zawroty głowy, kołatanie serca, duszności, chrypka, gwałtowne obniżenie ciśnienia czy utrata przytomności. Wstrząs anafilaktyczny, bo tak również nazywa się anafilaksję, nierzadko zagraża życiu! Niebezpieczne (nie tylko dla alergików) jest też połknięcie owada. Użądlenie w śluzówkę jamy ustnej, podniebienia czy krtani może doprowadzić do obrzęku górnych dróg oddechowych i uduszenia. Groźne są także tzw. użądlenia gromadne, czyli przez wiele owadów w tym samym czasie.
Użądlenie i co dalej?
Po ataku pszczoły trzeba bardzo szybko usunąć żądło. Nie należy go ściskać, a jedynie podważyć palcem. Następnie w miejscu użądlenia powinno się przyłożyć zimny okład. Nie każda reakcja na atak owada oznacza alergię. Po użądleniu nawet u osób bez nadwrażliwości może pojawić się zaczerwienienie, niewielki obrzęk czy ból. Taka reakcja uważana jest za prawidłową. Nawet duże zmiany miejscowe na rękach i nogach też nie są groźne. Pojawienie się innych objawów, zwłaszcza ogólnoustrojowych, wymaga jednak wizyty u lekarza. Uwaga! W przypadku zaobserwowania symptomów anafilaksji, należy pilnie wezwać pogotowie. Szybka pomoc lekarska konieczna jest także, jeśli doszło do połknięcia owada czy użądlenia w jamę ustną, język, głowę lub szyję.
Leczenie alergii na jad
W ramach terapii alergii na jad początkowo leczy się cięższe objawy po ataku owada. W leczeniu wykorzystywane są m.in. doustne leki antyhistaminowe. Terapia długofalowa polega na odczulaniu. Alergik powinien też unikać kolejnych użądleń. O środkach ostrożności trzeba pamiętać zwłaszcza w czasie największej aktywności pszczół. W Polsce przypada on na okres od połowy lipca do końca sierpnia. Warto wiedzieć, że owady są szczególnie rozdrażnione w upalne i wilgotne dni. Nie notuje się natomiast użądleń w nocy.
Jak zapobiegać użądleniom?
By zmniejszyć ryzyko użądlenia, trzeba unikać spacerów koło pasiek. Nie należy też chodzić boso po trawie. Ponadto nie poleca się jedzenia i picia na powietrzu. Najlepiej nie używać też intensywnych perfum, bo prowokują owady do ataku. Jaki kolor ubrań przyciąga owady? Wbrew potocznemu przekonaniu o jaskrawych barwach, pszczoły najlepiej rozpoznają niebieski, fioletowy i zielony. Za to są bardzo mało wrażliwe na pomarańczowy czy czerwony. Trzeba pamiętać! Osoby, które doświadczyły już reakcji ogólnoustrojowej na użądlenie, powinny nosić ze sobą leki do wykorzystania przy kolejnym ataku owada.
Źródła:
Copyright by UCB/VEDIM 2020. Wszystkie prawa zastrzeżone PL-N-ZI-ALY-2000006.